Lúc mới khởi sự tu học theo truyền thống Pāḷi, không ít hành giả khi nghe danh xưng “Tam Tạng Kinh Điển” liền nảy sinh tâm lý lo lắng vì tính chất hàn lâm của nó. Có cảm tưởng đây là kho tàng chỉ dành riêng cho chư Tăng và các nhà nghiên cứu giáo lý. Thực ra, nếu nhìn đúng cách, Tam Tạng không hề xa lạ. Nó chính là bản đồ dẫn đường cho lộ trình thanh lọc thân tâm, được chia ra để người học không bị lạc.
Cấu trúc cơ bản của Tam Tạng
Xét theo nghĩa đen, Tipiṭaka hay Tam Tạng chính là “ba chiếc lồng” hay “giỏ”, biểu trưng cho ba kho tàng lưu giữ và phân loại giáo huấn của Đức Thế Tôn.
Hệ thống này được phân chia thành:
Vinaya Piṭaka – Tạng Luật
Tạng Kinh (Sutta Piṭaka)
Bộ Tạng Vi Diệu Pháp (Abhidhamma Piṭaka)
Toàn bộ Tam Tạng được bảo tồn bằng ngôn ngữ Pāḷi trong truyền thống Theravāda, đây được coi là kho tàng giáo lý cổ kinh, đồng nhất và mang giá trị nguyên gốc nhất hiện nay.
Tìm hiểu Tạng Luật – Khung sườn của kỷ luật tâm linh
Dù Vinaya Piṭaka nhắm đến đời sống tu hành của chư Tăng, song Phật tử tại gia nắm rõ Luật sẽ hành trì rất vững vàng.
Mục đích cốt yếu của giới luật không nằm ở sự ràng buộc, mà nhằm:
Bảo hộ sự thanh khiết của thân tâm
Hóa giải những mâu thuẫn và rắc rối
Thiết lập nền tảng cho sự phát triển của Định và Tuệ
Tóm lại một cách súc tích:
Luật đóng vai trò như khung sườn an toàn cho thân nghiệp và khẩu nghiệp
Người mới bắt đầu chỉ cần nắm vững những nguyên tắc cơ bản:
Nhân – duyên – quả trong hành vi
Tôn trọng giới hạn
Rèn luyện nếp sống tự giác và trách nhiệm
Sutta Piṭaka: Nguồn cảm hứng tâm linh
Đối với đa số Phật tử, Tạng Kinh chính là phần giáo lý thân thuộc nhất.
Đây là nơi ghi lại:
Những bài giảng đạo của Đức Thế Tôn
Những cuộc đối đáp giữa Phật và nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội
Các hướng dẫn cụ thể về Tứ Diệu Đế: khổ, tập, diệt, đạo
Toàn bộ kinh văn được tổ chức thành 5 bộ Nikāya chính:
Sắp xếp theo độ dài của các bài kinh: trường, trung và tiểu
Chứa đựng những hướng dẫn hành trì thực tế như Pháp Cú hay Tứ Niệm Xứ
Có những bài kinh giải quyết trực tiếp các khúc mắc trong cuộc sống thường nhật
Tóm lại:
Tạng Kinh chính là lộ trình tu tập được dẫn dắt bằng thuyết giảng và các câu chuyện sinh động
Người mới học Phật nên bắt đầu từ Tạng Kinh.
Abhidhamma Piṭaka – Hệ thống hóa quy luật tâm linh
Vi Diệu Pháp (Abhidhamma) là phần trừu tượng và khó nhất, nhưng cũng sâu nhất.
Nếu ví:
Tạng Kinh trả lời cho câu hỏi “Đức Phật đã dạy những gì”
Thì Vi Diệu Pháp là “Pháp vận hành như thế nào”
Abhidhamma cung cấp cái nhìn chi ly về:
Định nghĩa và đặc tính của tâm
Một sát-na tâm gồm những yếu tố nào?
Vì sao có tham – sân – si?
Nghiệp được tạo và trổ quả ra sao?
Với người mới:
Không nhất thiết phải ép mình học Vi Diệu Pháp từ sớm
Dẫu vậy, nhận thức được giá trị của nó sẽ giúp hành giả tránh được những hiểu biết lệch lạc hoặc cảm tính về giáo pháp
Mối liên hệ giữa Tam Tạng và Tam Học
Để ghi nhớ một cách đơn giản:
Luật Tạng là nền tảng của Giới học
Tạng Kinh → Định
Vi Diệu Pháp là phương tiện rèn luyện Tuệ học
Ba Tạng không tách rời, mà nâng đỡ nhau:
Khi Giới hạnh trang nghiêm thì tâm Định mới có chỗ nương tựa
Nhờ năng lực của Định mà trí Tuệ mới được phát sinh
Nhờ có Tuệ mà hành giả hiểu được giá trị của Giới và giữ gìn một cách tự nhiên
6. Người mới học Phật nên tiếp cận Tam Tạng ra sao?
Phương pháp học tập hiệu quả:
Đừng tạo áp lực phải thông thạo mọi thứ cùng một lúc
Hãy học theo thứ tự:
Thấu hiểu giá trị của sự kỷ luật trong tâm hồn
Ứng dụng các bài Kinh để quán chiếu thực tế cuộc sống
Khi đủ duyên, tiếp cận Vi Diệu Pháp để đào sâu trí tuệ
Mục đích cuối cùng more info của việc học Tam Tạng không phải là sự phô trương học thuật, mà là:
cải thiện hành vi, lời nói và suy nghĩ trong cuộc sống thực tế